Instytut Filozofii Informuje

„Forum Philosophicum” – drugi numer na 2024 o filozofii języka

Drugi numer Instytutowego czasopisma naukowego „Forum Philosophicum” został poświęcony filozofii języka. Artykuły składające się na ten numer specjalny są pokłosiem referatów przedstawionych na konferencji PhiLang 2023, która była ósmą edycją konferencji poświęconej filozofii języka i językoznawstwu organizowanej przez prof. Piotra Stalmaszczyka i odbywającej się co dwa lata na Uniwersytecie Łódzkim. W sekcji poświęconej temu tematowi możemy znaleźć artykuły: Artura Koseckiego: “The Rise of the Term ‘Analytic Philosophy’ in Britain in the Early 1930s and Its Contemporary Evolution: Conceptual Creativity and Conceptual Engineering”; Martina Hintona: “Criticizing Language: Dangers, Deficiencies and Conceptual Engineering”; Fernando Martíneza Manrique’a: “The Amodality of Language. Abstract Concepts and Core Cognition”; Carloty García Llorente: “The Ontology of Natural Language(s) and Linguistic Relativity. A Deflationary Approach”; Hugo Heagrena: “Supervaluationism about Vague Names Cannot Account for Statements about Those Names”; oraz Julii Ostanina-Olszewskiej i Aleksandry Majdzińskiej-Koczorowicz: „Image-Based Internet Memes as Conceptual Blends”.

W numerze znalazły się również dwa artykuły niezwiązane z filozofią języka. Anna Bugajska z UIK bada koncepcję nadziei w erze cyfrowej, analizując jej definicje i powiązania z pojęciami takimi jak utopia i optymizm, a także bada, czy przestrzenie cyfrowe sprzyjają nadziei, czy ją zmniejszają, ostatecznie zastanawiając się, jak nadzieja może ewoluować w odniesieniu do czujących maszyn i psychologicznego wpływu postępu technologicznego. W innym artykule Mariusz Tabaczek argumentuje, że chociaż „słaba sztuczna inteligencja” może potencjalnie wykazywać stabilne i niezawodne dyspozycje podobne do cnót, jest wysoce nieprawdopodobne, aby sztuczna inteligencja rozwinęła właściwe ludzkie cnoty zakorzenione w rozumie i zrozumieniu moralnym, zgodnie z definicją w tradycji arystotelesowsko-tomistycznej.

Dodatkowo sekcja „Dyskusje” oferuje cztery krótkie artykuły: odpowiedź Kennetha Kempa na monogenizm Michała Chaberka, relację z debaty o fenomenologii sztuki Macieja Jemioła, recenzję książki Juana Manuela Burgosa „Personalizm i metafizyka” Tymoteusza Mietelskiego oraz tłumaczenie z łaciny artykułu Fransciscusa Bargieła o Adamusie Quirinusie Krasnodębskim SJ - polskim jezuickim filozofie z XVII wieku - autorstwa Jacka Surzyna.

Zachęcamy do lektury nowego numeru „Forum Philosophicum”, który jest w całości dostępny online (29/2 – Fall 2024). Zachęcamy do cytowania artykułów publikowanych w tym i innych numerach „Forum”, a także do publikowania własnych opracowań, zarówno w sekcji artykułów naukowych, jak i w sekcji dyskusji, sprawozdań, recenzji i tłumaczeń.

„Akademia wartości” po raz czwarty w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej

Rok 2025 rozpoczynamy IV edycją „Akademii wartości” - cyklem 6 bezpłatnych wykładów filozoficznych online połączonych z dyskusją (styczeń-czerwiec 2025) przygotowanych przez Wykładowców z Instytutu Filozofii UIK. Jest to już czwarty rok owocnej współpracy Instytutu Filozofii UIK z Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką w Krakowie.

Pierwszy wykład odbył się w poniedziałek, 20 stycznia, a wygłosiła go dr Ewa Odoj. Pani Doktor mówiła na temat: „Pułapki myślenia. O tym jak nasz mózg chodzi drogami na skróty i co z tego wynika”.

Celem przedsięwzięcia jest uwrażliwienie współczesnego człowieka na kwestie wartości humanistycznych poprzez podjęcie problemów natury etycznej, ważnych i aktualnych dla człowieka XXI w., oraz poprzez przybliżenie poglądów wybranych myślicieli z historii filozofii w kontekście ponadczasowych dylematów egzystencjalnych.

Mamy nadzieję, że nasz wspólny projekt zachęci Was do włączenia się w dyskusję nad rolą i znaczeniem wartości w życiu człowieka. W trakcie każdego spotkania online przewidujemy również przestrzeń dla wypowiedzi ze strony Słuchaczy: na Wasze uwagi, komentarze czy pytania.

Styczniowe spotkania Filozoficznego Koła Filmowego

Kilkunastoosobowe grono miłośników filmu i filozofii zajęło się w styczniu dwoma filmami. 14 stycznia filozoficznej analizie i syntezie pod przewodnictwem dr Magdaleny Kozak poddano klasykę filmu więziennego, słynny: Skazani na Shawshank, w reżyserii Frana Darabonta (1994). Natomiast dziesięć dni później refleksję filozoficzno-teologiczną nad już prawie stuletnim filmem pt. Męczeństwo Joanny D'arc w reżyserii Carla Theodora Dreyera (1928) poprowadził duchowny katolicki i fenomenolog, dr Szczepan Urbaniak SJ.

Akademickie Koło Filozoficzne na pierwszy miesiąc 2025

Po przerwie świąteczno-noworocznej młodzież z AKF zabrała się od razu do ambitnych tematów. 10 stycznia dr Magdalena Kozak poprowadziła filozoficzne spotkanie o charakterze polonistycznym pt. „Mit o Prometeuszu w interpretacji Ajschylosa, Kafki, Camusa i Byung-Chul Hana”. Spotkanie dyskusyjne wokół filozoficznego problemu odbyło się 31 stycznia. Dr Ewa Odoj wprowadziła i moderowała dyskusję zebranych młodych osób wokół problemu: „Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze przekonania?”. Wszystkie nasze spotkania są skoncentrowane na dyskusji uczestników. Dostarczamy merytorycznych treści do dyskusji i staramy się ją merytorycznie moderować, ale dla nas najważniejsza jest swobodna aktywność uczestników.

Rozwinięciem AKF dla osób starszych niż studenci jest Akademickie Forum Filozoficzne. Trzecie spotkanie dyskusyjne z tego cyklu odbyło się 17 stycznia. I tym razem poprowadziła je dr Magdalena Kozak, wychodząc od pytania: „Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Arendt, Milgram, Zimbardo o ludzkiej podatności na zło”. Była więc to dyskusja z pogranicza etyczno-psychologicznego. 

Critical Thinking Reserach Lab wkracza do gry!

W pierwszych dniach 2025 roku pojawiły się pierwsze owoce CTRL – nowej jednostki badawczo-wdrożeniowej przy Instytucie Filozofii. Dwoje jej członków, dr Ewa Odoj, kierowniczka, i dr Jakub Pruś, stworzyło prawie godzinny materiał wideo o tym, po co debatować i dlaczego debata krakoska zbawi świat: Jak debatowanie przydaje się nam w życiu codziennym i pracy? Dlaczego powinniśmy debatować po krakosku, a nie po oksfordzku? Odpowiedź jest na nowym kanale youtube CTRL: https://www.youtube.com/watch?v=qwVXBvF4M9Q

Critical Thinking Research Lab (CTRL) to centrum badawczo-wdrożeniowe, działające pod Instytutem Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Celem Centrum jest prowadzenie interdyscyplinarnych badań nad zagadnieniem krytycznego myślenia i kultury logicznej oraz opracowanie optymalnych form wdrażania wyników tych badań w praktykę indywidualną i społeczną (więcej na: https://ctrl.ignatianum.edu.pl/). Materiał dofinansowano ze środków budżetu państwa przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa II” nr projektu NdS-II/SN/0415/2024/01 (pt. „Krytyczne myślenie, kultura logiczna i edukacja filozoficzno-etyczna jako wyzwania współczesności”). Kwota dofinansowania: 749 424,55. Zachęcamy do oglądania i subskrybowania kanału CTRL! FB: https://www.facebook.com/CriticalThinkingResearchLab

„Forum Philosophicum” – zmiany w Redakcji

Drugi numer na 2024 rok to ostatnie wydanie czasopisma pod kierownictwem Redaktora Naczelnego p. prof. Jacka Surzyna. Dziękujemy Panu Profesorowi za 5 lat intensywnej i zaangażowanej pracy w Redakcji. W tym czasie, oprócz normalnego funkcjonowania czasopisma, Redakcja m.in. zrealizowała dwa granty „Wsparcie dla czasopism”, wprowadziła czasopismo do bazy Scopus, przeszła na format elektroniczny publikacji, zdigitalizowała wszystkie numery „Forum”, zapoczątkowała i rozwinęła nową sekcję czasopisma pt. „Discussions”. To ważne kroki na drodze rozwoju czasopisma.

Od 1 stycznia 2025 roku Redaktorem Naczelnym został dr Jakub Pruś, funkcję Zastępcy Redaktora objął dr Szczepan Urbaniak SJ, funkcję Sekretarza Redakcji sprawuje mgr Maciej Jemioł, a odpowiedzialnym za sekcję „Discussions” jest mgr Michał Zalewski SJ. Część zagraniczna Redakcji, jak i Rada Naukowa pozostała bez zmian. Życzymy odnowionej Redakcji dalszego dynamicznego rozwoju czasopisma oraz wielu sukcesów!